Artykuły
Banknoty i monety okolicznościowe
Zobacz najnowsze banknoty i monety okolicznościowe w serwisie news.notafilia.pl
Przeglądając literaturę poświęconą banknotom, zarówno tradycyjną jak i w Internecie, spotykam określenie banknot okolicznościowy. Najczęściej w odniesieniu do banknotu kolekcjonerskiego, jako synonim. Nie do końca się z tym zgadzam. Jak pisałem w tym artykule, banknot kolekcjonerski jest odmienny w szacie graficznej od banknotów obiegowych, nie występuje w powszechnym obiegu. Jego wartość nominalna jest niższa niż cena sprzedaży - trzeba go kupić. Nie otrzymamy go z wypłatą do rąk, w bankomacie czy sklepie.
Czym jest więc banknot okolicznościowy? Spójrzcie sami.
Ruble naddniestrzańskie. Porównanie banknotów obiegowych z banknotami okolicznościowymi.
- źródło: cbpmr.net; banknote.ws
Banknot obiegowy
Banknot okolicznościowy
Banknot obiegowy
Banknot okolicznościowy
Prawie identyczne
Banknoty mają nadruki na banknotach obiegowych, w tym przypadku związanych z II WŚ; emisje z 2015 i 2019 r.
Dolar singapurski. Porównanie banknotu obiegowego z banknotem okolicznościowym. Różne nominały. Banknot obiegowy emisji od 1999 r. Banknot okolicznościowy z 2019 r.
- źródło: mas.gov.sg
Banknot obiegowy
Banknot okolicznościowy
Różniące się
Banknot wydany z okazji 200. rocznicy powstania państwa Singapur o nominale 20 dolarów. Na przedniej stronie widnieje pierwszy prezydent kraju, w latach 1965–1970, Yusof bin Ishak oraz budynki byłego Sądu Najwyższego i ratusza. Na tylnej stronie wizerunki zasłużonych osób, które przyczyniły się do budowy Singapuru (stolicy).
Peso kubańskie. Porównanie banknotu obiegowego z banknotem okolicznościowym.
-źródło: bc.gob.cu; banknote.ws
Banknot obiegowy
Banknot okolicznościowy
Prawie identyczne przednie strony. Odmienne tematycznie tylne strony z zachowaniem szaty i stylu graficznego.
Banknot 500 peso wydano z okazji 500 rocznicy założenia miasta Hawana w 2019 r. Projekt oparty na wersji obiegowej. Na przedniej stronie dodano logo w środkowej części - pod czerwonym słownym opisem nominału. Tylna strona została zmieniona i przedstawia El Templete (budowla upamiętniająca miejsce założenia Hawany przez Krzysztofa Kolumba w 1519 r.).
Lej rumuński. Banknot okolicznościowy sprzed denominacji. Nominał 2 000 lei nie występował na banknotach obiegowych
-źródło: bnro.ro; ro.wikipedia.org
Banknot okolicznościowy
Banknot wydano z okazji całkowitego zaćmienia słońca 11 sierpnia 1999 r. Pierwszy w Rumunii, i Europie, banknot polimerowy. Ponoć można było przez jedną z foli oglądać zaćmienie, ale dla bezpieczeństwa nie sprawdzałem tego organoleptycznie.
Jak widać na powyższych przykładach, banknoty okolicznościowe różnią się od obiegowych:
-
drobnymi lub niewielkimi różnicami: szata graficzna jest identyczna z banknotami obiegowymi w przypadku wykonania nadruków - ruble naddniestrzańskie;
lekko zmodyfikowana przez dodanie drobnych elementów informacyjnych (logo, napisy, grafiki) i drukowana oddzielnie - peso kubańskie;
- podobne stylistycznie:
szata graficzna nawiązuje do banknotów obiegowych, ale z nowym nominałem nie występującym w serii obiegowej - lej rumuński sprzed denominacji;
- diametralnie odmienne: różniąca się od obiegowych - dolar singapurski
- istnieją też i inne wariacje, np. o pionowej orientacji całego lub jednej strony w stosunku do obiegowych, ale nie sposób ich wszystkich pokazać.
Emitowane są z okazji bieżących wydarzeń. Mają wartość nominalną, są dostępne w normalnym obiegu - ich powszechność w obiegu zależy oczywiście od nakładu, który waha się od kilku tysięcy do kilku milionów sztuk. Banknot 2000 lei osobiście otrzymałem w sklepie podczas wizyty w tym kraju. Bardzo często banknoty okolicznościowe z dodatkami (foldery, albumy, lub nierozcięte całe arkusze, część arkusza z np. 3 banknotami) są sprzedawane jako edycja kolekcjonerska. Dobrze zachowane banknoty okolicznościowe stają się, wtórnie, banknotami kolekcjonerskimi.
Znacznie częściej możemy spotkać się z monetami okolicznościowymi. Zasada jest dokładnie taka sama jak w przypadku banknotów. W kwietniu 2014 roku NBP zakończył emisję monet okolicznościowych o nominale 2 złotych wykonanych z Nordic Gold (CuAl5Zn5Sn1) w standardzie nieobiegowym - monety różniły się rozmiarem, wagą i stopem, związku z tym nie można ich było używać w automatach przyjmujących monety. Natomiast od maja 2014 roku NBP rozpoczął emisję monet okolicznościowych w standardzie obiegowym o wartości nominalnej 5 złotych - oznacza to, że moneta jest identyczna pod względem wymiarów, wagi i stopu z monetą obiegową, dlatego możemy ich używać w automatach przyjmujących monety.
- lista monet okolicznościowych od 1995 r.
- skala niezachowana
Porównanie monet obiegowych z okolicznościowymi
- ostatnia moneta okolicznościowa o nominale 2 zł, upamiętniająca "100. rocznicę urodzin Jana Karskiego", wprowadzona do obiegu w dniu 24 kwietnia 2014 r.
- moneta obiegowa o nominale 2 zł
- pierwsza moneta okolicznościowa o nominale 5 zł z serii "Odkryj Polskę" - "25 lat wolności", wprowadzona do obiegu w dniu 22 maja 2014 r.
- moneta obiegowa o nominale 5 zł
- tekst i grafiki ze strony NBP
Prawo emisji monet i banknotów okolicznościowych, podobnie jak wszystkich prawnych środków płatniczych, mają emitenci. Wszystkie banknoty i monety okolicznościowe są akceptowalnym środkiem płatniczym.
Tekst własny