Artykuły
Stan zachowania
Stan zachowania jest opisowo-numeryczną skalą stosowaną wśród kolekcjonerów, sprzedawców, domów aukcyjnych, firm gradingowych, do oceny walorów banknotów i monet. Stan zachowania jest jedną ze składowych finalnej wyceny.
W przypadku banknotów współczesnych kolekcjonerzy ograniczają się do okazów tylko tych w stanie bankowym (I). Zainteresowanie stanem II i III dotyczy rzadkich banknotów historycznych. Stan IV i niższe, tylko w przypadku bardzo rzadkich banknotów.
Skale stosowane w poszczególnych krajach, mimo podobieństw oznaczeń, nie są ze sobą tożsame. Dlatego trzeba zwrócić na to uwagę podczas zakupu. W razie wątpliwości poprosić o dodatkowe informacje. W gradingu banknotów stosuje się zazwyczaj skalę amerykańską, choć poszczególne firmy mogą mieć swoje własne. Skala amerykańska, oparta jest o 70-cio punktową skalę Sheldona stosowaną w nunizmatyce. Stosowanie znaków "+" i "-" jest dodatkową informacją, oznaczającą stan waloru na granicy dwóch klas.
Skala oceny stanów zachowania banknotów wg International Bank Note Society (IBNS) z polskimi i amerykańskimi odpowiednikami. Opis słowny (za NBP) został ograniczony do najistotniejszych ceh branych pod uwagę przy ocenie i odnosi się do skali IBNS i polskiej - skale amerykańskie mają bardzo rozbudowane opisy.
Zestawienie orientacyjne, na podstawie:
NBP ; IBNS; NGC; PMG
opracowanie własne
Brytyjska |
Polska stan |
Amerykańska wg skali Sheldona |
|
| wartość punktowa | opis PMG |
||
UNC |
I |
70, |
70 Gem Unc |
| I bardzo dobra prezencja |
66, 65 | Gem UNC | |
| I dobra prezencja |
64, 63 | Choice UNC | |
| I
|
62, 61, 60 | UNC | |
| Stan bankowy (nieobiegowy) Banknot nie ma najmniejszych śladów obiegu, zachowany perfekcyjnie. Rogi muszą być ostre. Banknot z oryginalnym połyskiem |
|||
-UNC |
- I | 58 | Choice About UNC |
Stan bankowy Banknot nie ma najmniejszych śladów obiegu. Jedyną wadą banknotu są minimalnie zaokrąglone rogi. Banknot z oryginalnym połyskiem |
|||
AU |
-I/II+ |
55, 53,50 |
About UNC |
Stan prawie "nieobiegowy" Banknot z minimalnymi śladami obiegu - prawie bankowy (ślad w postaci lekkiego zagięcia przy dolnej lub bocznej krawędzi - pozostałość po liczeniu banknotów w banku, lub jedno słabe zgięcie w środku ale nigdy oba jednocześnie). Banknot czysty, z oryginalnym połyskiem |
|||
XF/EF |
II+ |
45 |
Choice Extremely Fine |
|
II
|
40 | Extremely Fine |
Stan piękny Banknot z niewielkimi śladami obiegu. Nie więcej niż 3 lekkie zgięcia lub 1 mocne. Rogi z minimalnymi śladami zużycia. Banknot czysty, z oryginalnym połyskiem. Minimalne ślady zabrudzeń na krawędziach |
|||
VF (Very Fine) |
III+ |
35 |
Choice Very Fine |
|
III |
30, 25, 20 |
Very Fine |
Stan bardzo dobry Banknot z nieco większymi śladami obiegu, choć był w nim stosunkowo krótko. Banknot może mieć ślady po złożeniach (nie więcej niż dwóch), ale zachowuje sztywność. Dopuszczalne minimalne przybrudzenie krawędzi. Rogi nie są ostre, ale nie są też w pełni zaokrąglone. Bez rozerwań na rysunku (mogą być małe rozerwania na niezadrukowanym polu otaczającym rysunek) |
|||
F (Fine) |
IV+ |
15 |
Choice Fine |
|
IV |
12 |
Fine |
Stan dobry Banknot z wyraźnymi śladami obiegu, z wieloma zgięciami i załamaniami. Może być przybrudzony, ale kolory nie mogą być wyblakłe. Dopuszcza się kilka śladów po złożeniach, ale bez centralnej dziurki spowodowanej zginaniem. Minimalne naddarcia są dopuszczalne, ale nie mogą one dochodzić do rysunku |
|||
VG (Very Good) |
V | 10, 8 | Very Good |
Stan dostateczny Banknot był długo w obiegu. Rogi są zaokrąglone, naddarcia mogą w kilku miejscach dochodzić do rysunku, mogą wystąpić odbarwienia i zabrudzenia papieru, może być mała dziurka na środku (od zginania). Dopuszczalne są niewielkie ubytki marginesów lub rogów. Mogą też być dziurki od zszywacza, którym były spięte banknoty |
|||
G (Good) |
VI |
6, 4 |
Good |
|
-VI
|
3 | About Good |
Stan słaby Banknot, na którym widać znaczne ślady zużycia w obiegu. Wielokrotnie składany, zaginany, odbarwienia (kolory wyblakłe) i ewentualnie plamy. Marginesy pozadzierane, ale banknot pozostaje czytelny. Mogą występować napisy i rysunki. Niewielkie ubytki papieru |
|||
FAIR |
VII | 2 | Fair |
Stan bardzo słaby Banknot bardzo zniszczony, ze sporymi ubytkami papieru, zabrudzeniami i naddarciami. Spore ubytki krawędzi banknotu - zwłaszcza rogów |
|||
P (Poor) |
VIII | 1 | Poor |
| Stan zły Banknot z bardzo dużymi zniszczeniami, wręcz zniszczony. Częściowo nieczytelny. Fragmenty, zwłaszcza przy rogach - urwane. Posklejany, z dużymi ubytkami papieru lub dziurami, rozerwaniami |
|||
Grading - stopniowanie, szacowanie, określanie kategorii stopnia, stanu zachowania numizmatu (monety) lub banknotu
- źródło: Wikipedia
PMG - Paper Money Guaranty. Najbardziej znana firma gradingowa; przykład banknotu po dokonaniu oceny i zapakowaniu w holder (slab).
fot: Profil firmy na Facebook.com
- opracowanie własne
Tekst własny, uzupełniony o informacje z:
Wikipedii - hasła związane z opisywaną tematyką
NBP
IBNS
NGC
PMG